تاریخچه عروسک باربی
عروسک باربی یکی از نمادهای فرهنگی قرن بیستم است که توانسته جایگاه ویژهای در دنیای سرگرمی و بازی برای کودکان به دست آورد. باربی، نامی که برای چندین نسل از دختران آشناست، بیش از نیم قرن است که در دل تاریخچه اسباببازیها جای گرفته است. این عروسک بلندقد و باریک اندام که با لباسهای مد روز و آرایشهای جذابش شناخته میشود، از زمان پیدایش تاکنون تغییرات بسیاری کرده و با چالشهای مختلفی روبرو شده است.
در این مقاله از پیکوتویز، به بررسی تاریخچه عروسک باربی، از زمان خلق آن تا امروز، خواهیم پرداخت.
تولد باربی: خالق عروسک باربی کیست؟!
در اولین بخش از بررسی تاریخچه عروسک باربی، به تولد آن و اینکه خالق عروسک باربی کیست میپردازیم.
باربی اولین بار در ۹ مارس ۱۹۵۹ توسط شرکت متل (Mattel) و به ابتکار روث هندلر به بازار معرفی شد. روث، که همبنیانگذار متل بود، ایده ساخت باربی را از مشاهده علاقه دخترش، باربارا، به عروسکهای کاغذی و برخی از انواع عروسک دخترانه به دست آورد.
هندلر بهعنوان خالق عروسک های باربی متوجه شد که اکثر عروسکها و انواع اسباب بازی دخترانه موجود در بازار نمایانگر نوزادان بودند، اما کودکان به عروسکهایی علاقه داشتند که بتوانند نقشهای بزرگسالی را با آنها بازی کنند. او با الهام از یک عروسک آلمانی به نام بیلد لیلی (Bild Lilli)، باربی را طراحی کرد.
باربی با اندامی بالغ، مدرن و لباسی شیک معرفی شد که نمادی از زیبایی و اعتمادبهنفس زنان بود. اولین مدل باربی لباسی راهراه و موی بلوند داشت و با قیمت ۳ دلار عرضه شد. این باربی با چشمان آبی، در نمایشگاه بینالمللی اسباببازی آمریکا در نیویورک رونمایی شد. عروسکی با لباس شنا و موهای دم اسبی، که به سرعت به محبوبیت رسید و به نمادی از زیبایی و مد تبدیل شد.
تغییرات باربی در طول زمان
تاریخچه عروسک باربی میگوید که باربی در طول بیش از شش دهه عمر خود شاهد تغییرات گستردهای در ظاهر، تنوع و پیامهای فرهنگی بوده است. این تغییرات منعکسکننده تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع بودهاند. از نظر ظاهری، باربی با انواع مختلفی از مو، رنگ پوست، چشم و اندام تولید شده است تا تنوع بیشتری را به نمایش بگذارد.
تغییرات ظاهری باربری در طول زمان شامل موارد زیر میشود:
- دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰: در دهههای اولیه، باربی نماد زیبایی کلاسیک آمریکایی با موی بلوند و چهره اروپاییتبار بود. در این دوره، لباسهای باربی بر اساس مد روز طراحی میشد.
- دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰: باربی با تنوع در شغلها و نقشها ظاهر شد، از فضانورد تا پزشک و ورزشکار. طراحی لباسها نیز متأثر از فرهنگ پاپ این دههها بود.
- دهه ۲۰۱۰: باربی تغییرات اساسی در طراحی خود را تجربه کرد. متل مدلهایی با تنوع بیشتر در اندام (باربیهای قدبلند، کوچکاندام و پلاسسایز)، رنگ پوست، و نوع موی متفاوت به بازار عرضه کرد تا بازتابدهنده واقعیتری از تنوع زنان در سراسر جهان باشد.
همانطور که گفته شد، بررسی تاریخچه عروسک باربی نسان میدهد که، باربی در نقشهای مختلفی مانند پزشک، فضانورد، رئیس جمهور و... ظاهر شده است تا الگویی برای دختران باشد.
باربی از یک عروسک زیبای ساده به شخصیتی چندبعدی تبدیل شد. این عروسک در نقشهای مختلفی مانند مهندس کامپیوتر، خلبان، سیاستمدار و حتی نامزد ریاستجمهوری ظاهر شد. این تغییرات تلاش متل برای نمایش تواناییهای زنان و تشویق کودکان به داشتن رؤیاهای بزرگتر بود.
البته باربی حالا مشتقات زیادی هم همراه داشت. ابزاری مانند کالسکه و تخت عروسک وسایلی بودند که میشد متناسب با سبک باربی تهیه کرد.
از نظر فرهنگی نیز، تاریخچه عروسک باربی با تحولات جامعه همراه شده است. در دهه 1960، باربی نمادی از خانهدار ایدهآل بود، اما با گذشت زمان، نقشهای او متنوعتر شد و به نمادی از استقلال و موفقیت زنان تبدیل شد.
چالشهای باربی در طول تاریخ
با وجود محبوبیت فراوان، باربی همواره با انتقاداتی روبرو بوده است و این تاریخچه عروسک باربی را پرچالش نشان میدهد.
درواقع، باربی همواره موضوع بحثهای گستردهای بوده و با پستی بلندی روبهرو شده است:
انتقادات درباره استانداردهای زیبایی
باربی از ابتدای ظهور خود به دلیل داشتن اندامی غیرواقعی مورد انتقاد قرار گرفت. منتقدان معتقد بودند که باربی تصاویری غیرقابلدسترس از زیبایی را برای دختران ایجاد میکند که میتواند بر عزتنفس آنها تأثیر منفی بگذارد. همچنین، برخی دیگر معتقد بودند که باربی تصویری محدود و کلیشهای از زنان ارائه میدهد.
مسائل فرهنگی و نژادی
در سالهای ابتدایی، باربی به دلیل نداشتن تنوع نژادی مورد انتقاد قرار گرفت. در پاسخ، متل، خالق اصلی عروسک باربی در دهه ۱۹۶۰ اولین باربی آفریقایی-آمریکایی به نام کریستی را عرضه کرد. با این حال، تا دهه ۲۰۱۰ تلاشهای بیشتری برای تنوعبخشی انجام شد.
رقابت در بازار
بررسی تاریخچه عروسک باربی به ما نشان میدهد که، با ورود برندهای جدید و عروسکهایی که پیامهای متفاوتتری ارائه میدادند، باربی با کاهش محبوبیت در برخی دورهها مواجه شد. برندهایی مانند Bratz در اوایل دهه ۲۰۰۰ چالش بزرگی برای باربی بودند.
در تمام طول عمر باربی، در پاسخ به انتقادات مختلف، شرکت متل، خالق عروسک های باربی، تلاش کرده است تا باربی را متنوعتر و واقعگرایانهتر کند. به عنوان مثال، متل عروسکهایی با اندامهای مختلف، رنگ پوستهای متنوع و حتی عروسکهایی با معلولیت تولید کرده است. همچنین باربی هربار با لوام جانبی گستردهتر و متنوعتر متناسب با موقعیت و شغلش عرضه میشد. برای مثال باربی خانهدار یک خانه عروسک زیبا داشت.
روند محبوبیت در تاریخچه عروسک باربی
محبوبیت باربی در طول سالها و تاریخچه عروسک باربی نوسان داشته است. در دهه 1960 و 1970، باربی در اوج محبوبیت خود قرار داشت و تقریبا در هر خانهای پیدا میشد. اما با ظهور اسباببازیهای جدید و تغییر ترجیحات کودکان، محبوبیت باربی کاهش یافت.
دهههای طلایی (۱۹۶۰-۱۹۹۰)
در دهههای ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰، باربی به یکی از پرفروشترین عروسکها در جهان تبدیل شد. کمپینهای تبلیغاتی گسترده، عرضه لوازم جانبی متنوع (مانند خانه باربی، ماشین باربی و ...)، و معرفی دوستان باربی، محبوبیت آن را افزایش داد.
افت محبوبیت (دهه ۲۰۰۰)
در دهه ۲۰۰۰، محبوبیت باربی با کاهش همراه شد. بسیاری از والدین و فعالان اجتماعی از پیامهای نهفته در محصولات باربی انتقاد کردند. رقابت با برندهای نوظهور و تغییر علایق کودکان نیز نقش مهمی در این افت داشت.
بازگشت به اوج (دهه ۲۰۱۰)
شرکت متل، خالق اصلی عروسک باربی با معرفی مدلهای متنوع و توجه به مسائل اجتماعی مانند توانمندسازی زنان و تنوع فرهنگی توانست باربی را دوباره محبوب کند.
باربی همچنان یکی از محبوبترین اسباببازیهای جهان است. با معرفی عروسکهای جدید و متنوع، متل توانسته است محبوبیت باربی را در بین نسل جدید حفظ کند. همچنین، با استفاده از شبکههای اجتماعی و بازاریابی دیجیتال، متل به تبلیغ باربی و ایجاد تعامل با طرفداران آن میپردازد.
باربی در دنیای امروز
باربی درحال حاضر و پس از تاریخچه عروسک باربی که پر چالش و افت و خیز بوده، بیش از یک عروسک است. او نمادی از یک دوره تاریخی، نمادی از تغییرات فرهنگی و نمادی از آرزوهای دختران در سراسر جهان است. با وجود تمام انتقادها، باربی همچنان یک پدیده فرهنگی است و به عنوان یکی از نمادینترین اسباببازیهای تاریخ شناخته میشود و در بالای لیست خرید اسباب بازی از نوع دخترانه قرار دارد. امروزه باربی یک برند جهانی است.
خط تولید این برند شامل:
- عروسکهای متنوع با پیامهای آموزشی
- فیلمها و سریالهای انیمیشنی
- محصولات جانبی مانند لباس، کیف و کفش
باربی اکنون با درک اهمیت تغییرات اجتماعی و فرهنگی، پیامهایی مثبتتر درباره تنوع و پذیرش ارائه میدهد. همکاری با سازمانهایی مانند یونیسف و حمایت از آموزش دختران در سراسر جهان نیز بخشی از تلاشهای این برند است.
نتیجهگیری
باربی نمادی است که با تاریخچهای پر از تغییر، چالش و نوآوری توانسته در دنیای مدرن بقا پیدا کند. این عروسک از سال ۱۹۵۹ تاکنون مسیری طولانی را پیموده است و همچنان توانایی خود را برای الهامبخشی به نسلهای جدید حفظ کرده است. این مسیر متفاوت باعث شده تا تاریخچه عروسک باربی نیز متفاوت از هر عروسک یا اسباب بازی دیگر باشد.
با وجود تمامی انتقادات و رقابتهای بازار، باربی توانسته جایگاه خود را بهعنوان یک برند محبوب و تأثیرگذار تثبیت کند و به الگویی از تطبیقپذیری و نوآوری در صنعت عروسکسازی تبدیل شود.